Liturgiczne święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny zrodziło się na Wschodzie w VIII wieku. Przeszło ono na Zachód w IX wieku jako „De conceptio Beatac Mariae” i było obchodzone 8-go grudnia w relacji do najstarszego święta Narodzenia Maryi obchodzonego 8-go września.
W Wielkiej Brytanii rozpoczęto obchodzenie tego święta jako „Niepokalanego Poczęcia” w XI wieku, około roku 1130 tradycja ta przeszła do Francji.
Z powodu opozycji ze strony niektórych teologów (m.in. św. Bernarda, Piotra Lombardo, św. Alberta Większego i św. Tomasza) w XIII wieku ucierpiało spadek popularności. Jednakże po obronie ze strony Dunsa Scota rozpowszechniło się jeszcze bardziej stając się świętem prawie powszechnym.
W 1477r. Papież Sykstus IV zaaprobował teksty Mszy i Liturgii Godzin o Niepokalanym Poczęciu.
Od końca XV wieku liczne uniwersytety wprowadziły zwyczaj udzielania stopni akademickich tylko tym, którzy ślubowali bronić doktryny o Niepokalanym Poczęciu NMP.
W roku 1708 papież Klemens XI wyniósł święto Niepokalanego Poczęcia NMP do rangi uroczystości o obowiązkowej. Natomiast Pius IX zaaprobował teksty Mszy i Liturgii Godzin, które zostały ponownie przejrzane w 1863r. Znaczenia tej uroczystości trzeba się doszukiwać w dogmacie o Niepokalanym Poczęciu Maryi, który został uroczyście ogłoszony przez pa pieża Piusa IX 8-go grudnia 1854 roku bullą zatytułowaną „lneffabilis Deus”.
Dla teologów nie było wcale jasne od początku, że Maryja została poczęta bez grzechu ponieważ taki fakt był ich zdaniem trudny do pogodzenia z innymi prawdami wiary m.in. z dogmatem o powszechności zbawienia. Rozwój tej doktryny był zatem powolny. Punktem kluczowym stało się rozróżnienie dokonane przez Dunsa Scota na „redenzione prevenieste” (profilaktyczne, zapobiegające) oraz „redenzione curativa” (leczące, uzdrawiające).
Dopiero Pius IX zdefiniował dogmatycznie prawdę o Niepokalanym Poczęciu NMP po uprzedniej konsultacji w kościele uniwersalnym. Dogmat mówi o szczególnym przywileju udzielonym Maryi na mocy późniejszych zasług jej Syna Jezusa Chrystusa.
Maryja została w ten sposób przygotowana by być godnym mieszkaniem (Sanktuarium i Matką.) dla Syna Bożego. Niepokalane Poczęcie było przygotowaniem Maryi i uzdolnieniem jej do odpowiedzi
na tajemnicę Zwiastowania. Była Ona osobą prawdziwie wolną od grzechu, wolną od wszelkiego egoizmu, co pozwoliło jej doskonale odpowiedzieć na Boże wezwanie „Oto ja służebnica Pańska niech mi się stanie według słowa Twego”, jak również pozwoliło jej z pokorą i odpowiedzialnością wziąć udział w Bożym Planie Zbawienia ludzkości. Będąc doskonale wolną, Maryja otwierała i otwiera swe serce dla każdego człowieka nawet dla największego grzesznika pragnąc pociągnąć go do Syna, u którego może znaleźć łaskę przebaczenia i zbawienie.
Ten dogmat i ta uroczystość powinny być szczególnie drogie naszemu sercu, gdyż stanowią potwierdzenie wielkich rzeczy jakich Bóg dokonał w Maryi i przez Maryję, i jakich dokonuje w nas często za jej matczynym pośrednictwem.
