Jan Paweł II sterował łodzią św. Piotra przez 27 lat swojego pontyfikatu. Przez wiele lat wygłosił tysiące homilii, wystąpień podczas przeróżnych spotkań i uroczystości, wystosował dziesiątki dokumentów skierowanych do wspólnoty całego Kościoła. Jak pokrótce można opisać ten okres i całe jego nauczanie? Uczynił to niezwykle zwięźle Ojciec Święty Franciszek podczas Mszy św. kanonizacyjnej Jana Pawła II i Jana XXIII na Placu św. Piotra w Rzymie w kwietniu 2014 roku, określając naszego świętego rodaka jako „papieża rodziny”.
Święty Jan Paweł II dostrzegał, że współczesna rodzina jest zagrożona poprzez szereg niebezpieczeństw. Widząc je nie chciał zostawić milionów rodzin na całym świecie bez ukazania Boga, który pragnie, aby ludzie, realizując swoje powołanie do życia w rodzinie uczyli się razem przezwyciężać trudności mocą Jego obecności i błogosławieństwa. Postawa świętego papieża wynika przede wszystkim z pragnienia realizowania woli Bożej, zapisanej na kartach Biblii, w której Bóg objawia swoją obecność.
Od samego początku rozważaniom Jana Pawła II, a jeszcze wcześniej podczas swojej posługi w Polsce tematowi rodziny towarzyszyła zawsze głęboka refleksja teologiczna. Święty z Wadowic był przekonany, że potrzebna jest wrażliwość, jak i jasne przekonanie, że „przyszłość ludzkości idzie poprzez rodzinę”.
W książce „Miłość i odpowiedzialność”, wydanej jeszcze w Lublinie w 1960 roku podkreślał, że elementem budującym więź małżeńską jest nie tylko prokreacja, ale też miłość cielesna, wskazywał, że z miłością ściśle związana jest odpowiedzialność. Małżonkowie w poczęciu nowego życia są współpracownikami Boga, realizując tym samym jeden z najważniejszych wymiarów ich powołania..
Karol Wojtyła w dramacie: „Przed sklepem jubilera” (1960 r.) chciał zwrócić uwagę młodym ludziom, że podstawą szczęśliwego życia małżeńskiego jest uczciwość, wierność, odpowiedzialność, które świadczą o dojrzałości człowieka, natomiast w utworze „Promieniowanie ojcostwa” (1964 r.) porusza przede wszystkim zagadnienie ojcostwa oraz wymiar ojcostwa w Bogu.
Podczas pielgrzymek do Polski papież ukazywał wielokrotnie swoją troskę o dobro rodziny: m. in. w Łowiczu: „Zwracam się do wszystkich ojców i matek mojej Ojczyzny i całego świata, do wszystkich ludzi bez wyjątku: każdy człowiek poczęty w łonie matki ma prawo do życia! Życie ludzkie jest święte. Nikt w żadnej sytuacji nie może rościć sobie prawa do bezpośredniego zniszczenia niewinnej istoty ludzkiej. Bóg sam jest Panem życia człowieka, ukształtowanego na Jego obraz i podobieństwo”.
Do najważniejszych dokumentów dotyczących rodziny i małżeństwa, napisanych przez świętego Jana Pawła II należy zaliczyć: Adhortację apostolską Ojca Świętego Jana Pawła II o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym „Familiaris consortio”, List do rodzin „Gratissimam sane” z okazji Roku Rodziny (1994), Przemówienie Jana Pawła II do uczestników zgromadzenia plenarnego Papieskiej Rady ds. Rodziny w obronie rodziny i jej praw (1999).
Jan Paweł II, patron rodzin, był inicjatorem spotkań rodzin całego świata z następcą św. Piotra. Pierwsze Światowe Spotkanie Rodzin odbyło się w Rzymie w 1994 roku. Papież mówił wtedy o wartościach, którymi powinna odznaczać się każda chrześcijańska rodzina, podkreślając znaczenie „ewangelii miłości”.
Jan Paweł II wskazywał, że małżeństwo i rodzina wzmacniane są poprzez nieustanną wspólną modlitwę członków rodziny, regularne życie sakramentalne, rozważanie Słowa Bożego i udział we wspólnotach działających w ramach Kościoła. Papież dowartościowywał ojcostwo i macierzyństwo oparte na wierności Biblii.
Szczególna troska o rodziny, wszelkie podejmowane działania przez świętego Jana Pawła II wydają nadal piękne owoce w postaci dojrzałych rodzin, gotowych podjąć odpowiedzialnie swoje zadania.
