Anna Wyszyńska Niedziela
„Wizja Europy w ujęciu św. Jana Pawła II” – to temat II Międzynarodowego Kongresu Ruchu „Europa Christi”, który odbywał się w kilku polskich miastach w dniach 14-22 października 2018 r.
Sesje tematyczne z udziałem wybitnych wykładowców z Europy i ze Stanów Zjednoczonych, Apel Jasnogórski pod przewodnictwem abp. Wacława Depo, Msze św. w Rzeszowie, na Jasnej Górze i w Krakowie-Łagiewnikach oraz dedykowany św. Janowi Pawłowi II koncert sprawiły, że Kongres Ruchu „Europa Christi” stanowił godną oprawę obchodów 40. rocznicy dnia, w którym z balkonu Bazyliki św. Piotra w Rzymie zabrzmiały pamiętne słowa: „Habemus Papam!”, i pojawił się na nim Ojciec Święty „z dalekiego kraju”.
Często też sięgano do papieskich encyklik i adhortacji, książek i wypowiedzi, by potwierdzić aktualność myśli Jana Pawła II, który uważał, że jeżeli Europa ma wyjść obronną ręką ze wstrząsających nią kryzysów, musi powrócić do swoich chrześcijańskich korzeni. Dlatego główna sesja kongresu, która odbyła się w Senacie RP 18 października, nosiła tytuł „Rechrystianizacja Europy”. Na ważność poruszanej problematyki wskazuje również tematyka innych sesji: „Kościół w Europie”, „Młodzi w Europie”, „Prawo a wartości w Europie”, „Europa męczenników”, „Silna rodzina siłą Europy”, „Ekonomia w kontekście «Europa Christi»”. Miały one doprowadzić do diagnozy sytuacji i wskazania dróg odbudowania chrześcijańskiej tożsamości Europy.
Kongres Ruchu „Europa Christi” zostanie także zapamiętany jako wydarzenie, podczas którego, zwłaszcza w czasie sesji w Rzeszowie, mocno wybrzmiał apel o zaliczenie św. Jana Pawła II do grona patronów Europy. Inicjatorem Ruchu „Europa Christi”, jego moderatorem, a także organizatorem kongresu był ks. inf. Ireneusz Skubiś – honorowy redaktor naczelny „Niedzieli”.
Kościół w Europie
Wśród gości kongresu był nuncjusz apostolski w Polsce abp Salvatore Pennacchio, który 15 października otworzył obrady na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Przypomniał on myśl papieża Franciszka, który na rzymskim kongresie pt. „Przemyśleć na nowo Europę” wskazał na fundamenty Europy: osobę i wspólnotę, natomiast jako budulec wyróżnił pięć elementów: dialog, integrację, solidarność, rozwój i pokój.
W tym dniu podczas otwarcia sesji na UKSW odczytano list od przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski abp. Stanisława Gądeckiego, który podziękował za organizację kongresu. Listy przesłali również prezydent RP Andrzej Duda i wicepremier Beata Szydło. Obrady prowadził Marcin Przeciszewski, redaktor naczelny i prezes Katolickiej Agencji Informacyjnej, który przypomniał, że Jan Paweł II przez cały pontyfikat podkreślał, iż Europa nie będzie wspólnotą, jeżeli nie będzie wspólnotą ducha i jeżeli demokracja europejska nie będzie bazować na fundamencie wartości chrześcijańskich. Ważnym impulsem do działania są również słowa Jana Pawła II, które przytoczył ks. prof. dr hab. Stanisław Dziekoński, rektor UKSW: „Europa potrzebuje nowego ożywienia intelektualnego. Ożywienia, które nie cofa się przed perspektywą życia surowego, pełnego zaangażowania i gotowego do ofiary, nacechowanego prostotą prawych dążeń, jednoznacznego w ich realizacji, przejrzystego w działaniu”.
„Chrześcijańska koncepcja Europy według św. Jana Pawła II” to temat wykładu ks. prof. dr. hab. Tadeusza Guza z KUL, który wyjaśnił, że Europa posiada ducha w Europejczykach, w akcie stworzenia bowiem Bóg każdego poczętego w łonie matki człowieka obdarowuje niepowtarzalną duszą.
Ks. prof. dr hab. Mariusz Kuciński, dyrektor Centrum Studiów Ratzingera w Bydgoszczy, w swoim wykładzie przypomniał, że również Benedykt XVI stawiał Europę w centrum swojego zainteresowania. Z troską analizował on problem podcinania chrześcijańskich korzeni naszego kontynentu i pozbawiania go w ten sposób fundamentu tożsamości, którym jest chrześcijaństwo. Stwierdził, że kryzys tożsamości Europy bierze się z zanegowania i odrzucenia chrześcijaństwa oraz z relatywizmu.
O wkładzie chrześcijaństwa w europejską kulturę oraz o papieskiej encyklice „Redemptor hominis” mówił ks. prof. Henryk Skorowski SDB. – Europa została ochrzczona przez chrześcijaństwo, a narody europejskie w swej różnorodności pozwoliły na wcielenie się chrześcijańskiej egzystencji – wyjaśnił, przywołując nauczanie Jana Pawła II.
Zdaniem prof. Luki Pinganiego z Międzynarodowego Obserwatorium Doktryny Społecznej Kościoła im. kard. Van Thuâna w Watykanie, obecna sytuacja Europy jest wynikiem tego, że z wielkiego projektu europejskiego wykluczono idee ojców założycieli wspólnoty – Konrada Adenauera, Alcide de Gasperiego i Roberta Schumana, którzy tworząc projekt europejski, chcieli, aby Europa miała swoją wyjątkową tożsamość opartą na chrześcijaństwie.
Ks. prof. Piotr Mazurkiewicz przypomniał, że o skutkach wykluczenia Boga z przestrzeni publicznej mówił 30 lat temu Jan Paweł II podczas swojego pierwszego wystąpienia w Parlamencie Europejskim. – W tamtym wystąpieniu znalazło się charakterystyczne stwierdzenie: „Moim marzeniem jest…”. Ojciec Święty mówił m.in. o „dwóch płucach Europy” i o tym, że wszystkie narody mają prawo do uczestniczenia w zjednoczeniu. Na przekonaniu, że „Boga nie ma”, nie da się zbudować państwa – stwierdził ks. Mazurkiewicz. Historyczną perspektywę niepodległej Polski na tle Europy w kontekście Cudu nad Wisłą zaprezentował w swoim wykładzie prof. Wiesław Wysocki z UKSW.
Dominikanin o. prof. Stipe Jurič z Chorwacji omówił biblijne korzenie wartości chrześcijańskich Europy, a także podkreślił, że powinniśmy na nowo odkryć niedzielę jako dzień Boży. Świadectwem z towarzyszenia św. Janowi Pawłowi II podzielił się na tej, jak również na pozostałych sesjach papieski fotograf Arturo Mari.
Młodzi o Europie
O młodych, dla młodych i z młodymi – tak można streścić wydarzenia w Centrum Wystawienniczo-Kongresowym w Jasionce k. Rzeszowa w ramach kongresu G2 „Arena” 15 października. Wśród uczestników spotkania byli m.in. biskup diecezji rzeszowskiej Jan Wątroba oraz biskup pomocniczy archidiecezji przemyskiej Stanisław Jamrozek. Świadectwami podzielili się m.in. o. Stan Fortuna, franciszkanin, który jest kapłanem i muzykiem, ppor. Karol Cierpica, polski żołnierz ocalony w Afganistanie przez 24-letniego amerykańskiego żołnierza, Pio Corvino z Włoch, który zaangażował się w dzieło ewangelizacji ulicznej, oraz przedstawiciele wspólnoty duszpasterskiej diecezji kamieniecko-podolskiej na Ukrainie. W drugiej części spotkania odbyła się „Medytacja, adoracja i modlitwa za Europę”.
Tę część prowadził Jan Budziaszek z Chórem i Orkiestrą Jednego Serca Jednego Ducha.
Św. Jan Paweł II patronem Europy
16 października – w 40. rocznicę wyboru kard. Karola Wojtyły na Stolicę św. Piotra – uczestnicy kongresu przeżywali Eucharystię dziękczynną za pontyfikat św. Jana Pawła II, której przewodniczył bp Wątroba. Podkreślił on, że Europa jakby utknęła na mieliźnie i nie chce odpływać, że obce są jej głębie. Do modlitwy dziękczynienia dołączył modlitwę prośby, aby Kościół w Polsce, Europie i na całym świecie nie bał się wypływać na głębię, by Kościół w osobie Najwyższego Pasterza – Ojca Świętego Franciszka ogłosił św. Jana Pawła II patronem Europy.
Koordynatorzy kongresu w Rzeszowie: ks. Andrzej Cypryś oraz ks. Mariusz Mik powitali gości i podziękowali za liczny udział. Słowo do zebranych skierował ks. inf. Ireneusz Skubiś. Poseł Wojciech Buczak odczytał list, który do uczestników kongresu wystosował marszałek Sejmu RP Marek Kuchciński. List od prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego odczytał marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl.
Wcześniej w Centrum Wystawienniczo-Kongresowym w Jasionce k. Rzeszowa G2 „Arena” odbył się panel „Europa chrześcijańska”. Wśród prelegentów byli m.in. dr Pavol Mačala ze Słowacji, prof. Aleksander Bobko, ks. prof. Waldemar Cisło – wykładowca UKSW, prezes Papieskiego Stowarzyszenia Pomoc Kościołowi w Potrzebie, Jolanta Sosnowska – wiceprezes i redaktor wydawnictwa Biały Kruk. Zainteresowaniem odbiorców cieszyły się liczne prelekcje i wystawy, m.in. „Europa dla prześladowanej Syrii”, „Dekalog w obrazach”, a także „Podkarpackie – przestrzeń otwarta”.
Wielkim wydarzeniem artystycznym i duchowym był wieczorny koncert muzyczny „Dekalog” – efekt międzynarodowego projektu tworzonego przez artystów z Polski, Syrii, Zambii, Irlandii, Nikaragui oraz ze Stanów Zjednoczonych. Na scenie pojawili się m.in.: Andrzej Lampert, Patrick Kelly, Józef Skrzek, Tony Melendez, Piotr Łukaszewski, Dariusz Malejonek, Adeb Chamoun, Levi Sakala i o. Stan Fortuna. Kierownictwo muzyczne – Marcin Pospieszalski.
Prawo a wartości w Europie
Katolicki Uniwersytet Lubelski 17 października 2018 r. był miejscem czwartej sesji kongresu – pt. „Prawo a wartości w Europie”. Prelegentów i gości powitali ks. dr hab. Mirosław Sitarz z KUL oraz prorektor ks. dr hab. Andrzej Kiciński. Gościem sesji był bp Artur Miziński, sekretarz generalny KEP, który prowadził pierwszy panel. Przypomniał on słowa św. Jana Pawła II, by Polska wniosła duchowy wkład we wspólnotę europejską. O duchowym dziele, jakim jest kult maryjny, mówił abp Tomasz Peta z Kazachstanu. Przypomniał dzieje polskich zesłańców w Oziornoje, gdzie w momencie największego głodu w 1941 r. pojawiło się jezioro pełne ryb. Potraktowano to jako cud za sprawą Maryi. Obecnie znajdują się tam narodowe sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju i światowe centrum modlitwy o pokój. – Adoracja i Różaniec mogą uratować chrześcijańską Europę – stwierdził abp Peta.
Ks. dr hab. Mirosław Sitarz podkreślił, że dla św. Jana Pawła II elementem określającym tożsamość Europy jest Kościół, a chrześcijaństwo stanowi czynnik decydujący w historii Europy. Porządek prawny powinien uznawać i chronić te wartości, które są najcenniejszym dziedzictwem europejskiego humanizmu.
Referat „Prawo naturalne w Europie” wygłosił dr hab. Przemysław Czarnek – wojewoda lubelski. Kolejny panel poprowadził bp Ryszard Karpiński. „Osoba ludzka zasadą formowania ładu społecznego” – to temat wystąpienia ks. prof. dr. hab. Andrzeja Maryniarczyka SDB. Zwrócił on uwagę, że tylko chrześcijaństwo traktuje człowieka jako osobę. Człowiek posiada swoją godność, jest podmiotem prawa i jednocześnie jego celem, wszystkie zaś ludzkie wspólnoty pełnią funkcję pomocniczą i mają ułatwić rozwój człowieka.
Kaja Godek z Fundacji Życie i Rodzina mówiła o trudnościach, które napotyka w Polsce obrona życia od poczęcia do naturalnej śmierci.
Ks. prof. dr hab. Tadeusz Guz w swoim wystąpieniu podkreślił, że chrześcijańska koncepcja gospodarki traktuje człowieka jako współpracownika Boga, dlatego praca stoi przed kapitałem, który ma służyć człowiekowi.
O problemach wolności sumienia w Europie mówił ks. dr Jarosław Krzewicki (SWEiZ w Łodzi). Wolność sumienia jest gwarantowana w Karcie Praw Podstawowych, ale w rzeczywistości podejmowana jest walka z chrześcijaństwem właśnie w odniesieniu do wolności sumienia. – Nie chodzi nam o chrześcijańską Europę, ale o Europę Chrystusa, gdzie zagwarantowany będzie dostęp do tradycji, ale też podkreślony zostanie centralny punkt związku z historią, dziedzictwem i człowieczeństwem, którym jest Jezus Chrystus – powiedział ks. Krzewicki.
Podczas panelu, który prowadził bp Antoni Dziemianko z diecezji pińskiej na Białorusi, ks. prof. dr hab. Józef Krukowski (PAN) podjął temat: „Wartości chrześcijańskie a wartości Unii Europejskiej”. Zauważył, że liberałowie i socjaliści po przejęciu wpływów w UE postawili sobie za cel całkowite wykorzenienie wartości chrześcijańskich z porządku prawnego. Dr hab. Mirosław Piotrowski, profesor KUL, przedstawił symbolikę chrześcijańską w przestrzeni europejskiej, która jest obecna przede wszystkim dzięki kościołom. Krzyż znajduje się na wielu flagach państw europejskich i nie można oddzielić dziejów Europy od chrześcijaństwa. Nasila się jednak walka z chrześcijaństwem i jego symbolami. Nawet politycy chrześcijańscy popierają eliminowanie symboli chrześcijańskich. Mariusz Książek z „Niedzieli” mówił o wyzwaniach medialnych Ruchu „Europa Christi”. Przypomniał św. Maksymiliana Kolbego, który w pracy ewangelizacyjnej wykorzystywał najnowocześniejsze środki medialne. W dużym nakładzie wydawał „Rycerza Niepokalanej” oraz „Małego Rycerzyka Niepokalanej”. Prelegent przywołał słowa świętego, że jeśli nie będziemy mieli własnych mediów, to kościoły będą puste. Dlatego Ruch „Europa Christi” wydaje co miesiąc wraz z Tygodnikiem Katolickim „Niedziela” dodatek. Red. Książek zapowiedział też przedsięwzięcia mające na celu rozprzestrzenianie filmów chrześcijańskich.
Podczas panelu, który prowadził dr hab. Krzysztof Wiak z KUL, konferencję: „Udział chrześcijan w życiu publicznym według Noty Doktrynalnej Stolicy Apostolskiej” wygłosił dr Bogusław Rogalski (Parlament Europejski). Przekonywał, że udział katolików w życiu publicznym i politycznym jest niezwykle ważny, aby Europa wróciła do swoich korzeni. Zwrócił uwagę, że do obrony chrześcijaństwa potrzebni są odważni rycerze Chrystusa, o których stara się Ruch „Europa Christi”. Jan Michał Małek podkreślił z kolei, że obecna Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej nie służy dobrze gospodarce, gdyż w tej dziedzinie zawiera wiele zapisów, które są ze sobą sprzeczne.
Prof. dr hab. Dariusz Dudek (KUL) mówił o aksjologii Konstytucji RP. Stwierdził, że konstytucja stanowi prawny wyraz wartości zasługujących na ochronę. Wspomniał o propozycji prezydenta RP Andrzeja Dudy dotyczącej referendum konstytucyjnego. Zwrócił uwagę na pytanie o wyrażeniu wdzięczności przodkom za kulturę zakorzenioną w chrześcijańskim dziedzictwie narodu.
Rechrystianizacja Europy
O tym, jak wracać do duchowych korzeni Europy i jaką rolę może w tym procesie odgrywać Polska, mówili uczestnicy sesji „Rechrystianizacja Europy”, która odbyła się w gmachu Senatu RP 18 października. W obradach wzięli udział m.in. kard. Gerhard Ludwig Müller – były prefekt Kongregacji Nauki Wiary, Carl A. Anderson – Najwyższy Rycerz Zakonu Rycerzy Kolumba i George Weigel – papieski biograf, przedstawiciel premiera Węgier Tristan Azbey, a także prof. Massimo Gandolfini, prof. Marina Casini i Arturo Mari. Konferencji przewodniczył wicemarszałek Senatu RP prof. Michał Seweryński.
Na sesji obecna była minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska.
– Ruch „Europa Christi” pragnie, by w Europie wciąż obchodzone było Boże Narodzenie, by to wciąż była Europa Chrystusa – powiedział we wprowadzeniu do obrad ks. dr Ireneusz Skubiś. Ubolewał, że w niektórych krajach kościoły są sprzedawane, a na rynkach miejskich czasem nie można nawet postawić choinki. Stwierdził też, że partie chadeckie zdradziły Ewangelię, gdyż w wielu miejscach, gdzie rządzą, jest legalna aborcja, dopuszcza się eutanazję i „małżeństwa” osób tej samej płci. – Dziś Europa wyznaje kulturę śmierci. Chrześcijaństwo mówi o życiu, o zmartwychwstaniu. Końcem człowieka nie jest grób – to trzeba dziś Europie i światu powiedzieć! – zaznaczył.
– Apeluję do brukselskich polityków, by nie przyjeżdżali tu udzielać korepetycji! – powiedział kard. Gerhard Ludwig Müller. Zwrócił uwagę, że Europa jest wspólnotą wolnych narodów i żadne państwo nie może pouczać innych. Podkreślił też, że wartości europejskie nie mogą być ustalane przez europejskie instytucje, nie trzeba ich „wynajdywać na nowo”, bo one są zakorzenione w tradycjach Starego Testamentu, w kulturze Grecji i prawie rzymskim, które znalazły swoją syntezę w chrześcijaństwie. Kard. Müller zaznaczył, że Polska, będąc w pewnym stopniu ośrodkiem rechrystianizacji Europy, staje się celem szczególnych ataków. – Polska była kiedyś rozerwana między trzy mocarstwa. Podzielono jej terytorium, ale nie zniszczono ducha. Dzisiejszy atak jest dużo gorszy, chodzi o śmiertelny cios, który ma zostać zadany polskiej duszy – powiedział. Przypomniał polskie osiągnięcia na rzecz demokracji i podkreślił, że jakiekolwiek zewnętrzne pouczanie w tej kwestii jest wyrazem ignorancji, nieznajomości historii i braku szacunku.
Pierwotnie Viktor Orbán oraz premier RP Mateusz Morawiecki mieli wziąć udział w tej sesji kongresu. Plany te pokrzyżował odbywający się równolegle szczyt UE w Brukseli. Podczas kongresowych obrad wystąpił przedstawiciel premiera Węgier Tristan Azbey. Przypomniał on, że rząd w Budapeszcie już 2 lata temu utworzył samodzielny sekretariat stanu ds. pomocy prześladowanym chrześcijanom. Obecnie władze Węgier prowadzą programy humanitarne na terenie 6 krajów na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej. – Spoglądamy na ten problem jak na misję narodową Węgier, ponieważ pomoc prześladowanym chrześcijanom jest naszym obowiązkiem moralnym. To poważny problem, bo w 85 krajach cierpi 250 mln ludzi jedynie z powodu swojej wiary – powiedział przedstawiciel Węgier i dodał, że prześladowania mogą dosięgnąć także chrześcijan mieszkających na Starym Kontynencie. W jego ocenie, stanie się tak, jeżeli nie zachowamy naszej tożsamości. Przedstawiciel premiera Mateusza Morawieckiego odczytał jego list do organizatorów i uczestników kongresu.
Marcin Mrowiec, główny ekonomista Banku Pekao SA, obszernie omówił rolę banków w gospodarce. Przypomniał m.in. encyklikę „Centesimus annus”, w której Jan Paweł II apelował, by celem działalności gospodarczej było dobro wspólne, a nie maksymalizacja zysku. Wyraził głęboki szacunek dla idei, której służy Ruch „Europa Christi” – idei łączenia wokół chrześcijańskich korzeni Europy, i życzył moderatorowi ruchu, ks. Skubisiowi, obfitych plonów w tym dziele.
– Historia Polski to historia narodu wewnętrznie przesiąkniętego chrześcijaństwem – powiedział Carl A. Anderson, Najwyższy Rycerz Zakonu Rycerzy Kolumba z USA. – Polska może dać Europie nową nadzieję, jeśli pozostanie zdeterminowana, by bronić własnej suwerenności duchowej – powiedział.
– W 40. rocznicę wyboru Jana Pawła II projekt demokratyczny jest zagrożony przez zewnętrznych wrogów, wewnętrzne zamieszanie i kłótnie – powiedział papieski biograf dr George Weigel. Podkreślił, że Jan Paweł II nie byłby dziś zadowolony ze stanu demokracji w świecie. Dr Weigel omówił kilka pojęć, które mogłyby stanowić swoisty leksykon polityczny Jana Pawła II: wolność, wolne społeczeństwo, Europa, patriotyzm, pluralizm.
Wicemarszałek Senatu prof. Michał Seweryński w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę, że w sferze życia politycznego zagrożeniem dla chrześcijaństwa jest swoista interpretacja zasady rozdziału Kościoła od państwa. Zasada ta jest wykorzystywana przez środowiska ateistyczno-liberalne do głoszenia całkowitej neutralności aksjologicznej państwa. W konsekwencji dochodzi do wypychania religii ze sfery publicznej i spychania jej do sfery prywatnej. – Niektóre rządy wprost dążą do wyeliminowania chrześcijaństwa w ogóle. Podobnie działa Unia Europejska – powiedział prof. Seweryński i przypomniał, że taka polityka wzbudziła nie tylko sprzeciw Kościoła, ale również niektórych środowisk ateistycznych. To one zaprotestowały po tym, jak w preambule projektowanej Konstytucji UE nie zostały przywołane chrześcijańskie korzenie Europy.
– Życie współczesne dostarcza wielu przykładów, kiedy to chrześcijaństwo jest wypierane pod pozorem neutralności przestrzeni publicznej. Wszystko się czyni, aby nie urazić niechrześcijan żyjących w Europie – powiedział wicemarszałek Senatu i od razu podkreślił, że w przypadkach odwrotnych, a więc wtedy, gdy deptana jest godność wierzących w Jezusa Chrystusa, nikt nie broni chrześcijan. Wówczas „współcześni moraliści” wolą mówić np. o wolności artystycznej. Podobnie postępuje większość świeckich mediów, które w sposób tendencyjny i nierzetelny opisują problem zabijania nienarodzonych dzieci czy celibatu księży.
Co w takiej sytuacji my, świeccy chrześcijanie, powinniśmy robić? – Musimy podjąć wyzwanie, które rzuca nam współczesny świat – powiedział prof. Seweryński i wyjaśnił: – Tożsamość chrześcijańska jest nam wprawdzie zaszczepiona przez chrzest św., ale wymaga ona także ciągłego podtrzymywania przez praktyki religijne, współpracę z łaską oraz przez własne świadectwo życia chrześcijańskiego.
Podczas sesji w Senacie wykład poświęcony obronie życia wygłosił prof. Massimo Gandolfini, przewodniczący włoskiego Komitetu „Brońmy nasze dzieci” oraz promotor włoskiego „Family Day”, a o przeszłości i perspektywach obrony życia w Unii Europejskiej mówiła prof. Marina Casini, prawnik i bioetyk.
Europa męczenników
Kolejną kongresową stacją była Łódź, gdzie 19 października, w 34. rocznicę śmierci bł. ks. Jerzego Popiełuszki, odbyła się sesja „Europa męczenników”. Witając zebranych, ks. dr Jarosław Krzewicki, rektor Szkoły Wyższej Ekonomii i Zarządzania, współorganizator spotkania, podkreślił, że sesja, która ma wymiar naukowy i duchowy, ma pomóc zgłębić sens tego, czym jest męczeństwo. Ks. inf. Ireneusz Skubiś przypomniał, że Kościół męczenników jest Kościołem świadków, i podzielił się swoim wspomnieniem o bł. ks. Jerzym, którego Jan Paweł II wpisał w poczet największych Europejczyków.
Spotkanie było złożone z czterech paneli. Rozpoczął je dr Massimo Casciani, teolog, prawnik i dziennikarz, który rozważał m.in. zagadnienie, czy chrześcijanie w Europie staną się prześladowaną mniejszością. Prof. Marina Casini podkreśliła, że męczennikami współczesnej Europy są dzieci nienarodzone, zabijane w łonach matek.
Prof. Lluís Clavell zwrócił uwagę, że chociaż jesteśmy świadkami sprzeciwu wobec krzyża i musimy bronić kościołów, to jednak krzyż nadal przyciąga ludzi w różnych miejscach świata.
Bp prof. Jan Kopiec w swoim wykładzie wskazał na aspekt historyczny męczeństwa. – To nie sprawa prywatna, to manifestacja Kościoła. Męczeństwa nikt nie planuje, ale trzeba być przygotowanym i w momencie próby na nie odpowiedzieć – stwierdził.
Ks. dr Aleksy Kucy, duszpasterz prawosławnej parafii pw. Aleksandra Newskiego w Łodzi, podkreślił, że nie można zrozumieć wartości męczeństwa, jeżeli nie ma się wiary. Dodał, że nadchodzi era męczenników, bo osoba, która wyznaje Chrystusa, może zostać zwolniona z pracy lub wtrącona do więzienia. Do tej myśli nawiązał także pastor Jan-Aage Torp z Oslo, który gdy mówił o negatywnych regulacjach prawnych w Norwegii dotyczących życia i rodziny, jak np. związki osób tej samej płci, i złych prognostykach na przyszłość w tej sferze. Zauważył, że osoby, które tego nie akceptują, są postrzegane jako outsiderzy.
Liczne przykłady męczeństwa i prześladowania za wiarę w czasach komunizmu w diecezji ołomunieckiej przytoczył abp Jan Graubner. Przypomniał m.in. internowanego w 1950 r. bp. Josefa Karela Matochę, kapłanów zmarłych w więzieniach i zamykanych w obozach internowanych oraz kleryków zsyłanych do obozów pracy. Również ks. Filip Kucelin z Chorwacji mówił o męczennikach i męczenniczkach z terenu Chorwacji i Albanii, którzy oddali życie za wiarę podczas II wojny światowej i w czasach komunizmu. Podkreślił, że każdy męczennik głęboko wierzy, iż to Jezus jest drogą, prawdą i życiem.
Wielkim wyznaniem wiary było także męczeństwo 11 sióstr nazaretanek z Nowogródka, które zostały rozstrzelane przez Niemców 1 sierpnia 1943 r. Tę męczeńską kartę z historii zgromadzenia przedstawiła s. Jana Zawieja, przełożona generalna.
Ks. prał. José Luis Gutiérrez Gómez przypomniał m.in., że korzenie Europy od samego początku są oblane krwią męczenników. Także w XX wieku mamy wielu męczenników wielkiej sprawy Boga. Ich świadectwo nie powinno zaginąć. O. Peter Roman Zieliński, paulin, w wykładzie poświęconym angielskim męczennikom sumienia przypomniał św. Tomasza Morusa oraz męczenników z zakonu kartuzów. Ks. dr Alberto Gildoni przedstawił natomiast świadectwo życia swojego brata, Valeria Gildoniego, włoskiego policjanta, który zginął w 2009 r., chcąc ochronić swoich podwładnych i ludność przed uzbrojonym niepoczytalnym człowiekiem. W ten sposób przełożył męczeństwo na język codzienności i wierność obowiązkom.
Silna rodzina siłą Europy
„Zwracam się z apelem do władz państwowych i samorządowych, instytucji międzynarodowych i kościelnych oraz do władz społecznych i wszystkich ludzi dobrej woli o zwiększenie troski o podmiotowość rodziny” – napisali w stanowisku końcowym uczestnicy konferencji „Silna rodzina siłą Europy”, która odbyła się 20 października na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego (UKSW) w Warszawie w ramach II Międzynarodowego Kongresu „Europa Christi”. Dokument drukujemy w całości na następnej stronie. Stanowisko końcowe zostało przyjęte przez uczestników konferencji przez aklamację. Wcześniej ponad 100 osób zgromadzonych w Auli św. Jana Pawła II na UKSW wysłuchało serii wykładów, które wygłosili duchowni, naukowcy i politycy.
Do uczestników kongresu list przysłała min. Elżbieta Rafalska. Przypomniała programy prorodzinne, które wprowadził obecny rząd, m.in.: 500+, 300+, mieszkanie+. Tylko na pierwszy z tych projektów w budżecie państwa na przyszły rok zabezpieczono ponad 22 mld zł. Min. Rafalska zapewniła, że zostało zabezpieczone finansowanie wszystkich dotychczasowych projektów prorodzinnych. Zapewniła także, że rząd zamierza zwiększyć środki na realizację Karty Dużej Rodziny. Innym priorytetem rządu będzie polityka senioralna, która buduje więź między pokoleniami. Większe pieniądze zostaną przeznaczone także na uruchamianie nowych żłobków. – Chcemy, aby do roku 2020 ze żłobków mogło korzystać ponad 30 proc. dzieci do lat trzech – powiedział Krzysztof Maciejewski, który wystąpił na kongresie w imieniu min. Elżbiety Rafalskiej.
Poza tym, że rząd zwiększa środki finansowe, dokonuje także zmian w prawie, o czym na UKSW mówił wiceminister sprawiedliwości Michał Wójcik. Przypomniał o tym, że obecny rząd wprowadził prawo, które zakazuje odbierania rodzicom dzieci ze względu na biedę. Niedawno w życie weszła też ustawa, która reguluje sytuację dzieci w małżeństwach z różnych krajów. Do tej pory dzieci te były oddawane za granicę, a procesy ciągnęły się przez wiele lat. Teraz sprawy te trafią tylko do wyspecjalizowanych sędziów, a cały proces nie będzie mógł się toczyć dłużej niż 6 tygodni. W tym czasie dziecko będzie musiało przebywać na terenie Polski. – Pierwsze tygodnie działania ustawy pokazały, że sprawy są załatwiane bardzo szybko, a nie jak kiedyś lata – powiedział wiceminister Wójcik.
Polityk zaznaczył, że do resortu zgłaszają się Polacy, którzy utracili prawo do dzieci za granicą, a tamtejszy aparat opieki społecznej skierował dzieci np. do muzułmańskich rodzin zastępczych. – W takich przypadkach łamana jest tożsamość dziecka, które pozbawione jest prawa do wychowania w języku, kulturze, religii i tradycji przodków – mówił Michał Wójcik. Jego zdaniem, rozwiązanie tego problemu jest zadaniem dla całej Unii Europejskiej. – Konwencja Europejska w swoich art. 8 i 20 mówi o potrzebie zachowania tożsamości – powiedział polityk i ujawnił, że Polska razem z Łotwą i Węgrami stara się, aby prawo to zaczęło działać. – Mam nadzieję, że do końca grudnia uda się to załatwić – dodał Michał Wójcik i na koniec wystąpienia poprosił zagranicznych gości kongresu, aby wywierali presję na swoich polityków w kwestii zachowania tożsamości najmłodszych. Problem ten dotyczy kilkudziesięciu tysięcy dzieci.
O tym, że obronie praw trzeba nadać wymiar międzynarodowy, mówił na kongresie także europoseł Marek Jurek. Lider Przymierza Prawicy rozpoczął swoje wystąpienie od pokazania mechanizmów, które powodują, że np. prawo do życia poczętych dzieci jest drastycznie ograniczane. – Prawo do aborcji czy też prawo do małżeństw homoseksualnych wprowadzają skrajne ugrupowania lewicowe. Kiedy jednak rządy przejmują ugrupowania prawicowe, to prawo to nie jest zmieniane, ale utrzymywane w imię konsensusu – powiedział Marek Jurek i dodał, że jak na razie w żadnym europejskim kraju – Hiszpanii, Francji czy w Polsce – nie widzieliśmy zmiany tej tendencji. Jedynym państwem, które odwołało „legislację homoseksualną”, są Bermudy. – Musimy prawom rodziny nadać rangę konstytucyjną i międzynarodową. I taki sens ma Międzynarodowa Karta Praw Rodziny, której inspiracją jest Karta Praw Rodziny ogłoszona przez Stolicę Apostolską w 1983 r. – powiedział Marek Jurek.
O historii Karty Praw Rodziny i o tym, jak ją promować, w swoim wystąpieniu mówił ks. dr Kazimierz Kurek.
W trakcie sesji wykłady wygłosili ponadto: ks. prof. Lluís Clavell z Hiszpanii, który mówił o rodzinie w nauczaniu św. Jana Pawła II, prof. Marina Casini i prof. Massimo Gandolfini, którzy opowiedzieli o obronie praw rodziny we Włoszech. Sytuację rodziny na Litwie przedstawił Piotr Szymanowicz z Akcji Wyborczej Polaków na Litwie. Ks. prof. Ivica Žyžić z Chorwacji podał chrześcijańskie rozumienie świętowania w rodzinie. Historyczne ujęcie tematu świąt dotyczących rodziny oraz ich rangi podjął poseł Tadeusz Woźniak, który prowadził VII już sesję II Międzynarodowego Kongresu „Europa Christi”.
Ekonomia w kontekście „Europa Christi”
Szeroko rozumiana sfera ekonomiczna, od jej wymiaru teoretycznego po praktyczny codzienny wyraz, jest oparta na wartościach chrześcijańskich i tylko w ich kontekście może twórczo funkcjonować. Wymiar gospodarczy naszego życia tworzą przedsiębiorcy. Prawo do przedsiębiorczości wynika wprost z prawa do własności. Pius XI w encyklice „Quadragesimo anno” (1931) napisał, że „chociaż Bóg przeznaczył dobra naturalne dla całej ludzkości, to żeby spełnić swoje zadanie, muszą najpierw do kogoś należeć”. Słowa te tworzyły kontekst do zaprezentowania duchowego wymiaru przedsiębiorczości na Kongresie Ruchu „Europa Christi”. Podczas VIII sesji Kongresu „Europa Christi”, która odbyła się w auli Redakcji „Niedzieli” w Częstochowie, przedsiębiorczość była punktem wyjścia do szerszego namysłu. Uczestnicy kongresu zdawali sobie sprawę z tego, że chrześcijańskie odrodzenie Europy musi być wielowymiarowe, w tym sensie musi się wyrazić także w sferze gospodarczej świadomości i etycznego działania.
Podsumowania
Moderator Ruchu „Europa Christi” ks. inf. Ireneusz Skubiś podsumowywał każdą sesję kongresową. Wskazał na Jana Pawła II jako ojca Europy, gdyż nikt tak dogłębnie nie ukazał misji kontynentu europejskiego jak Papież Polak. Ks. Skubiś zwrócił uwagę na nowe bolesne problemy, m.in. zamykanie i burzenie kościołów w wielu europejskich miastach. Zaproponował, aby chrześcijanie Europy policzyli się, zobaczyli, że są ich miliony, i solidarnie działali w obronie chrześcijaństwa. Wyraził nadzieję, że w Europie powstaną kluby „Europa Christi”, modlitewne arcybractwa oraz rycerstwo odważnych chrześcijan. – Trzeba Europie zaproponować, by otworzyła drzwi Chrystusowi – powiedział ks. Skubiś.
Kongres zakończył się 22 października Mszą św. w Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej na Jasnej Górze pod przewodnictwem abp. Wacława Depo. W tym samym dniu dziękczynną Mszę św. sprawował kard. Stanisław Dziwisz w sanktuarium św. Jana Pawła II w Krakowie.
Współpraca: Andrzej Tarwid, Ewa i Tomasz Kamińscy, ks. Jakub Nagi, Anna Skopinska oraz KAI
